HOME › lập trình c cơ bản dành cho người mới học lập trình>>07. biến trong c

Khởi tạo biến trong C

9 tháng 8 ,2021

Để sử dụng biến trong C, chúng ta cần phải khai báo biến và sau đó gán giá trị vào biến đó. Tuy nhiên chúng ta cũng có thể thực hiện đồng thời việc khai báo và gán giá trị ban đầu trong biến chỉ trong một xử lý, và chúng ta gọi đó là khởi tạo biến trong C. Trong bài này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách khởi tạo biến, vị trí khởi tạo biến trong chương trình, cũng như sự khác nhau giữa khởi tạo và khai báo biến trong C nhé.

Khởi tạo biến trong C

Khởi tạo biến trong C là xử lý khai báo biến đồng thời với việc gán giá trị ban đầu cho biến đó.

Trong C một biến có thể được khởi tạo bằng cách gán giá trị ban đầu cho nó. Điều này đảm bảo rằng biến sẽ không chứa giá trị ngẫu nhiên mà chúng ta không kiểm soát được.

Khởi tạo biến không chỉ đảm bảo rằng biến chứa giá trị có ý nghĩa ban đầu mà còn giúp tránh các giá trị ngẫu nhiên không mong muốn. Nó còn giúp trong việc debug và kiểm tra lỗi, vì bạn biết chính xác giá trị nào đang được sử dụng từ đầu.

Để khởi tạo biến trong C, chúng ta viết kiểu dữ liệu, tên biến cũng như là giá trị ban đầu của biến đó như sau:

type name = value;

Trong đó

type là kiểu dữ liệu của biến sẽ lưu trữ, có thể là int, char hoặc float mà bạn đã học trong bài Kiểu dữ liệu trong C
name là tên mà bạn đặt cho biến đó, được đặt theo Quy tắc đặt tên biến trong C mà bạn đã học trong bài Biến trong C là gì.
value là giá trị ban đầu của biến. Lưu ý là giá trị này không nhất thiết phải thuộc kiểu dữ liệu tupe được chỉ định, nhưng chúng ta nên sử dụng giá trị thuộc kiểu dữ liệu tupe.

Trong các trường hợp mà chúng ta đã biết trước giá trị cần gán vào biến, thì chúng ta nên khởi tạo nó khi khai báo biến càng sớm càng tốt. Nếu bạn vô tình cố gắng lấy một giá trị từ biến trước khi nó được khởi tạo giá trị đầu tiên, bạn sẽ không biết mình sẽ lấy phải giá trị nào từ biến đó, và rất dễ xảy ra lỗi trong chương trình. Việc khởi tạo giá trị đầu tiên cho biến khi đã biết giá trị của nó sẽ giúp chúng ta phòng tránh những lỗi trong chương trình từ trong trứng nước.

Ví dụ về Khởi Tạo Biến

Để hiểu rõ hơn về khởi tạo biến, hãy xem xét một số ví dụ:

Ví dụ 1: Biến nguyên khởi tạo với giá trị ban đầu

int tuoi = 25; // Biến "tuoi" lưu trữ giá trị nguyên 25

Ví dụ 2: Biến thực khởi tạo với giá trị ban đầu

float chieu_cao = 1.75; // Biến "chieu_cao" lưu trữ số thực 1.75

Ví dụ 3: Biến ký tự khởi tạo với giá trị ban đầu

char ky_tu = 'A'; // Biến "ky_tu" lưu trữ ký tự 'A'

Ví dụ 4: Biến boolean khởi tạo với giá trị ban đầu

bool co_visa = true; // Biến "co_visa" lưu trữ giá trị boolean "true"

Lưu ý là khi khởi tạo biến, mặc dù chúng ta có thể sử dụng giá trị có kiểu khác với kiểu chỉ định, lỗi chương trình không xảy ra và biến khởi tạo sẽ tự động chọn kiểu dữ liệu có độ chính xác cao hơn, tuy nhiên thì chúng ta NÊN chỉ định giá trị chính xác với kiểu giá trị chỉ định. Điều này sẽ giúp chính chúng ta trong việc xác định kiểu dữ liệu trong biến, và sử dụng chúng chính xác với các yêu cầu trong xử lý chương trình.

Khởi tạo đồng loạt biến trong C

Để khởi tạo biến trong C chúng ta sẽ ghi kiểu dữ liệu, tên cũng như là giá trị của biến. Tuy nhiên trong trường hợp nhiều biến có cùng một kiểu dữ liệu, thì chúng ta có thể khởi tạo chúng cùng lúc với cú pháp sau đây:

Cú pháp

Cú pháp chúng ta sử dụng để khởi tạo đồng loạt các biến có cùng kiểu trong C như sau:

type name1 = value1, name2 = value2, name3 = value;

Chúng ta viết kiểu biến lên đầu, sau đó ghi tên các cặp biến-giá trị cách nhau bởi một dấu phẩy như trên

Ví dụ cụ thể, chúng ta khởi tạo 3 biến thuộc kiểu int có cùng giá trị như sau:

int x=10, y=20, z = 30;

Lưu ý cách viết sai khi khởi tạo đồng loạt các biến có cùng kiểu và cùng giá trị trong C

Trong trường hợp khởi tạo nhiều biến có cùng kiểu dữ liệu lẫn giá trị ban đầu, các bạn lưu ý cách viết sau đây là sai:

int x,y,z = 10;

Với cách viết này, thực chất chỉ có biến z là được khởi tạo giá trị ban đầu bằng 10, trong khi 2 biến x và y thì lại không được gán giá trị này.

Hãy kiểm tra khi in chúng ra màn hình như sau:

#include <stdio.h>

int main(void){
  int x,y,z = 10;

  printf("x = %d\n", x);//x = 951228056
  printf("y = %d\n", y);//x = 951228056
  printf("z = %d\n", z);//z = 10
  return 0;
}

Bạn có thể thấy chỉ có z được khởi tạo giá trị ban đầu bằng 10, trong khi 2 biến còn lại là x và y thì không.

Chúng ta cần phải viết lại bằng một trong 2 cách khởi tạo sau đây:

int x = 10, y=10, z = 10;

Hoặc là:

int x = 10;
int y = 10;
int z = 10;

Khởi Tạo Biến Mảng

Ngoài việc khởi tạo biến đơn, chúng ta cũng có thể khởi tạo biến mảng, là một tập hợp các biến có cùng kiểu dữ liệu. Ví dụ:

int mang_so_nguyen[5] = {1, 2, 3, 4, 5}; // Khởi tạo mảng số nguyên với 5 phần tử

Trong trường hợp này, mảng mang_so_nguyen có 5 phần tử và đã được khởi tạo với các giá trị ban đầu là 1, 2, 3, 4, và 5.

Khởi Tạo Biến Struct

Trong C, bạn có thể sử dụng cấu trúc (struct) để tạo ra kiểu dữ liệu tùy chỉnh chứa nhiều trường dữ liệu. Bạn cũng có thể khởi tạo biến thuộc kiểu dữ liệu struct. Ví dụ:

struct Nguoi {
    char ho_ten[50];
    int tuoi;
};

struct Nguoi nguoi1 = {"John Smith", 30}; // Khởi tạo biến thuộc kiểu dữ liệu struct Nguoi

Vị trí khởi tạo biến trong C

Cũng tương tự như khi khai báo biến thì do trong chương trình C, nếu một biến chưa được khởi tạo mà đem ra sử dụng thì sẽ bị xảy ra lỗi, nên vị trí khởi tạo biến trong chương trình C cũng sẽ là ở phía trên xử lý dùng tới biến đó.

Tuy nhiên để dễ quản lý code thì thông thường thì chúng ta sẽ khởi tạo toàn bộ các biến sử dụng trong chương trình ở phần đầu mã nguồn như sau:

#include <stdio.h>

int main(void){
  int width = 100, height = 80;

  printf("width = %d\n", width);
  printf("height = %d\n", height);

  return 0;
}

Sự khác biệt giữa khởi tạo và khai báo biến trong C

Cả khởi tạo và khai báo biến đều có tác dụng tạo ra một biến để sử dụng trong chương trình C.

Vậy sự khác biệt giữa khởi tạo và khai báo biến trong C là như thế nào? Câu trả lời là:

Khai báo biến là để giới thiệu cho chương trình biến một biến sẽ sử dụng có tên thế nào và kiểu dữ liệu ra sao. Tuy nhiên trong khai báo biến sẽ không bao gồm việc gán giá trị đầu tiên cho biến đó.
Khởi tạo biến ngoài việc giới thiệu cho chương trình biến một biến sẽ sử dụng có tên thế nào và kiểu dữ liệu ra sao, thì còn bao gồm luôn cả việc gán giá trị đầu tiên cho biến đó.

Vậy khi nào thì nên dùng khai báo biến, và khi nào thì nên dùng khởi tạo biến trong C? Câu trả lời phụ thuộc vào việc chúng ta đã biết giá trị đầu tiên gán vào biến đó hay chưa. Nếu đã biết giá trị gán vào biến, hãy dùng khởi tạo biến. Nếu chưa, hãy dùng khai báo biến trong C.

Tổng kết

Khởi tạo biến trong ngôn ngữ lập trình C là một phần quan trọng của quá trình lập trình. Nắm vững cách khai báo, gán giá trị ban đầu, và sử dụng biến là yếu tố quan trọng giúp bạn xây dựng ứng dụng C một cách hiệu quả và chính xác. Hơn nữa, việc tuân theo các quy tắc đặt tên biến và hiểu rõ ý nghĩa của việc khởi tạo biến giúp bạn viết mã nguồn dễ đọc, dễ bảo trì và tránh các lỗi lập trình không cần thiết. Khởi tạo biến là bước đầu tiên quan trọng trong việc xây dựng các ứng dụng phức tạp trong ngôn ngữ lập trình C.