HOME › python cơ bản - lập trình python cho người mới bắt đầu>>07. lệnh điều kiện trong python

if-elif-else trong Python

7 tháng 3 ,2024

Trong ngôn ngữ lập trình Python, cấu trúc điều kiện if-elif-else là một công cụ mạnh mẽ giúp chương trình thực hiện các hành động khác nhau dựa trên một loạt các điều kiện được xác định. Điều này cho phép lập trình viên xác định một loạt các tình huống và cung cấp phản ứng phù hợp trong mỗi trường hợp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá chi tiết về cấu trúc if-elif-else trong Python.

Cú Pháp Cơ Bản của if-elif-else

Cú pháp cơ bản của cấu trúc if-elif-else trong Python như sau:

if điều_kiện_1:
    # Các câu lệnh được thực hiện nếu điều_kiện_1 đúng
    hành_động_1
elif điều_kiện_2:
    # Các câu lệnh được thực hiện nếu điều_kiện_2 đúng
    hành_động_2
else:
    # Các câu lệnh được thực hiện nếu không có điều_kiện nào đúng
    hành_động_mặc_định

Trong đó:

điều_kiện_1, điều_kiện_2,… là các biểu thức logic đánh giá thành True hoặc False.
hành_động_1, hành_động_2,… là các hành động tương ứng sẽ được thực thi nếu điều_kiện tương ứng là True.
hành_động_mặc_định là hành động được thực hiện nếu không có điều kiện nào trong if-elif đúng.

Sơ đồ xử lý else trong python

Sơ đồ khối câu lệnh elif trong python như sau:

Trong lệnh if elif else python các biểu thức điều kiện sẽ được phán đoán từ trên xuống dưới. Nếu biểu thức điều kiện là True (đúng), các lệnh trong khối tương ứng sẽ được thực thi, các biểu thức điều kiện tiếp theo sẽ không được kiểm tra nữa, và toàn bộ mã lệnh được kết thúc.
Nếu biểu thức điều kiện là False (sai) thì tiến hành kiểm tra kết quả của biểu thức điều kiện tiếp theo, và lặp lại quá trình cho tới cuối cùng.
Và nếu như tất cả các biểu thức điều kiện được chỉ định đều cho kết quả False (sai), các lệnh mặc định trong khối else sẽ được thực hiện.

Lại nữa, bạn cũng có thể lược bỏ đi cả khối else, khi đó chương trình sẽ không có lệnh xử lý mặc định, và trong trường hợp toàn bộ các biểu thức điều kiện được chỉ định đều False (sai), sẽ không có câu lệnh nào được thực thi hay kết quả nào được trả về.

Ví dụ về sử dụng if-elif-else

Hãy xem một ví dụ đơn giản về cách sử dụng cấu trúc if-elif-else để xác định loại hình của một tam giác dựa trên độ dài các cạnh:

a = 3
b = 4
c = 5

if a == b == c:
    print("Tam giác đều")
elif a == b or b == c or a == c:
    print("Tam giác cân")
elif a**2 + b**2 == c**2 or b**2 + c**2 == a**2 or a**2 + c**2 == b**2:
    print("Tam giác vuông")
else:
    print("Tam giác thường")

Trong ví dụ này, chúng ta kiểm tra các điều kiện để xác định loại hình của tam giác dựa trên độ dài của các cạnh. Nếu các cạnh bằng nhau, đó là tam giác đều. Nếu hai cạnh bằng nhau, đó là tam giác cân. Nếu thỏa mãn định lý Pythagoras, đó là tam giác vuông. Trong trường hợp không thỏa mãn các điều kiện trên, đó là tam giác thường.

Ứng Dụng Cấu Trúc if-elif-else Trong Lập Trình Python

Cấu trúc if-elif-else thường được sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau trong lập trình Python, từ việc xác định loại dữ liệu đến xử lý các sự kiện người dùng. Ví dụ, trong một ứng dụng web, bạn có thể sử dụng cấu trúc này để kiểm tra xem người dùng đã đăng nhập hay chưa và đưa ra hành động tương ứng.

if logged_in:
    print("Xin chào, bạn đã đăng nhập.")
elif not logged_in and expired_session:
    print("Phiên đăng nhập của bạn đã hết hạn. Vui lòng đăng nhập lại.")
else:
    print("Vui lòng đăng nhập để tiếp tục.")

Trong trường hợp này, chúng ta kiểm tra trạng thái đăng nhập của người dùng và trạng thái của phiên đăng nhập. Dựa trên kết quả của các điều kiện, chúng ta cung cấp các thông báo tương ứng.

Tổng kết

Trên đây Kiyoshi đã hướng dẫn bạn về if elif else trong python rồi. Trong Python, cấu trúc if-elif-else là một công cụ quan trọng giúp chương trình thực hiện các hành động khác nhau dựa trên một loạt các điều kiện. Việc sử dụng cấu trúc này giúp tạo ra các chương trình linh hoạt và phản ứng với nhiều tình huống khác nhau mà chúng có thể gặp phải. Hi vọng rằng sau khi đọc bài viết này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về cách sử dụng if-elif-else trong lập trình Python và có thể áp dụng nó trong các dự án của mình.